උඳුවප් මාසය ලබත් ම ලක්දිවවැසි බොදුනුවන්ට ම විශේෂ වූ අසිරිමත් ශාසන ඉතිහාස ප්‍රවෘත්තීන් කිහිපයක් සිහියට නැගේ. සියලු පාපී අදමිටු බල සෙන් පරාජය කොට ශ්‍රී සම්බුද්ධත්වයෙන් ලැබූ පාරිශුද්ධ විජයග්‍රහණයේ උත්තරීතර සංකේතය වන ජයශ්‍රී මහා බෝධිරාජයාණන් අපගේ උතුම් මාතෘභූමියට වැඩමවීමත්, කාන්තාවන්ට අවශ්‍ය අත්‍යයන්ත නිදහසේ දායාදය හෙළවැසි කතුන්ට උරුම වීමත් ඒ අතර මුල් තැනක් ගනී.
දෙවනපෑතිස් මහ නිරිඳුන්ගේ සොහොයුරුගේ මෙහෙසිය වූ අනුලා දේවියත්, ඇයගේ පරිවාර කන්‍යාවන් පන්සිය දෙනාත්, අන්තඃපුර ස්ත්‍රීන් පන්සිය දෙනෙකුත් අපගේ අනුබුදු මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ වෙතින් තථාගත ශ්‍රී සද්ධර්මය අසා මඟ ඵල ලැබ දස සිල් සමාදන් ව කසාවත් පොරවා පිරිසිදු පැවිදි බව අපේක්ෂාවෙන් දහම් මඟ පුහුණු වෙමින් සිටියහ. ‘අපගේ විමුක්තිදායිකා ඒ පරමෝත්තම සංඝමිත්තා මහරහත් උත්තමාවිය කවර නම් සොඳුරු පෙනුමකින් යුක්ත වන්නාහුදැ’යි පුණ්‍ය ස්වප්නයන් දකිමින් දෝළ නමැති අමාත්‍යයාගේ නිවසෙහි රජු විසින් කරවූ රම්‍ය වූ භික්ෂුණී අසපුවෙහි වසන ඒ බ්‍රහ්මචාරී දසසිල් උපාසිකා මාතාවන් නිසා ම ඒ සොඳුරු අසපුව ‘උපාසිකා විහාරය’ නමින් ලක්දිව පුරා ප්‍රචලිත විය.
දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ නැගණියගේ පුත්‍රයා වන මහා අරිට්ඨ අමාත්‍යතුමා ප්‍රධාන රාජකීය දූත පිරිස විසින් ධර්මාශෝක අධිරජු වෙත මහ අගනා දැකුම් පුද පළකොට ලද අවසරැතිව රාජ සන්දේශයත්, මහ මිහිඳු මහරහත් සන්දේශයත් දැනුම් දුනි. එය ම නැවත සඟමිත් තෙරණින් වහන්සේටත් සැළ කළේ ය. “මෑණියනි, ඔබත් දකින්නට නැතිව ගියොත් මාගේ පුත්‍ර මහින්ද තෙරණුවන්ගේත්, මුණුබුරු සුමන සාමණේරයන්ගේත් වියෝගයෙන් ඉන්නා මම් ශෝකය දුරු කරගන්නේ කෙසේදැ?”යි ධර්මාශෝක මහරජු විමසූයෙන්; “මහ රජ්ජුරුවෙනි, සහෝදරයන් වහන්සේගේ වචනයට මං ගරු කරන්ට ඕනෑ. ඒ වගේම බුදු සසුනෙහි පැවිදි වෙන්ට ආශාවෙන් බොහෝ කාන්තාවන් එහි සිටිනවා නොවැ. එනිසා මා ලක්දිවට යා යුතුයි.” කියා අපගේ සඟමිත් උත්තමාවියෝ වදාළහ.
මහ බෝධීන් වහන්සේගෙන් ශාඛා රත්නයක් වෙන් කර ගැනීමට ආයුධයක් කෙසේ භාවිත කරන්න ද? මහා නැණැති මහාදේව නම් අමාත්‍යවරයාට එය සැළ කරන ලදී. ඒ උපදෙස් පරිදි මහා සංඝරත්නය මාළිගයට වැඩමවා දන් පැන් වළඳවා මොග්ගලීපුත්ත තිස්ස මහරහතන් වහන්සේගෙන් විචාළේ මෙසේ ය.
භන්තේ ලංකං මහා බෝධි – පේසේතබ්බා නු ඛෝ ඉති
ථේරෝ මොග්ගලිපුත්තෝ සෝ – පේසේතබ්බාති භාසිය
“ස්වාමීනී, ලංකාවට මහාබෝධි ශාඛාවක් වඩමවන්නට ඕනෑ නොවේ ද?”
අපගේ මොග්ගලීපුත්ත තිස්ස මහරහතන් වහන්සේ, “එසේය මහ රජ්ජුරුවෙනි, වඩම්මවන්නට ඕනෑ.” කියා වදාළ සේක.
(මහාවංශය — 18 පරිච්ඡේදය)
පරිනිර්වාණ මඤ්චකයෙහි වැඩහුන් අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ විසින් ලක්දිව පිහිටන මහ බෝධීන් වහන්සේ සහ සර්වඥ ධාතූන් වහන්සේලා පිළිබඳව පිහිටවූ මහා අධිෂ්ඨාන පහ පැහැදිලි කොට වදාළ මොග්ගලීපුත්ත තිස්ස මහරහතන් වහන්සේගේ වචනය ඇසූ මහරජාණෝ පන්දහසක් කල් සම්බුදු සසුන සුරැකෙන ලක්දිව් තලය ගැන තව තවත් සෙනෙහසින් වහා සියලු කටයුතු සම්පාදනය කරවූහ. බෝධීන් වහන්සේ වැඩමවීමට විස්කම් දෙව්පුතුන් රන්කරුවෙකුගේ වෙසින් පැමිණ නිමවූ රන් කටාරමේ ගැඹුර අඩි හත හමාරකි. විෂ්කම්භය අඩි හතර හමාරකි. කටාරම් වට රවුම අඩි දහතුන හමාරකි.
දඹරන්හි ඝනකම අඟල් අටකි. එය ඉතා සොඳුරු ය. තරුණ ඇතෙකුගේ සොඬෙහි මුල් හරිය පමණ ය. එය සුවඳ හා ඖෂධ මුසු කළලින් පුරවන ලදී. මහා බෝධි ග්‍රහණ මහෝත්සවයට මහරහතන් වහන්සේලා දහස්නමක් ප්‍රධාන මහා සඟරුවනත්, යොදුන් හතක් දිග යොදුන් තුනක් පළල ඇති චතුරංගනී සේනාවත්, දඹදිව ප්‍රාදේශීය රාජ්‍යවල අබිසෙස් ලැබූ දහසකට අධික රජවරුත් පෙළ ගැසුණාහ. නොයෙක් මාණික්‍යයෙන් විසිතුරු ධජ පතාකයෙන්, මාලාදාමයෙන්, පසඟතුරු ගොසින් හැම දිග බැබළී ගියේ ය. මහා බෝධිය තිරයකින් වටකොට මහරජු ඇඳිලි බැඳ බෝ රජු දෙස බලද්දී ම දක්ෂිණ ශාඛා රත්නය අඩි හයක් පමණට කඳත් සමඟ ඉතිරිව ඉතිරි ශාඛා අතුරුදන් විය. ඒ පෙළහර දුටු මහරජු දඹදිව් මහ රාජ්‍යයෙන් දක්ෂිණ ශාඛා බෝ රජුන් පිදී ය. බෝ රජු අභිෂේක කළේ ය. නොයෙක් පුෂ්පාදී පූජා කළේ ය.
නැවත තුන් වටක් පැදකුණු කොට අට තැනක වැඳ රන් පීඨිකාවකට නැඟ රන් පින්සලෙන් සිරියල් රේඛාවක් ඇඳ සත්‍යක්‍රියා කළ කල්හි අයත්නයෙන් ම වෙන්වූ බෝධීන් වහන්සේ පීඨිකාව මත තැබූ රන් කටාරමෙහි පිහිටා වදාළ සේක. තවත් නොයෙක් පෙළහර සිදු විය. මහ පොළොව කම්පා විය. ෂඩ්වර්ණ බුද්ධරශ්මි ධාරා විහිද ගියේ ය. සක්වළ ම ශෝභමාන විය. රන් කටාරම අහසට පැන නැඟුණි. දින හතක් මහ බෝ පෙළහර පූජා පැවැත්වීය. නැවතත් මහා රාජ්‍යයෙන් බෝධීන් වහන්සේ පිදුම් ලැබීය. පිළිවෙළින් පාටලීපුත්‍ර අග නගරයට වඩමවා සාල වෘක්ෂ සෙවණේ බෝධීන් වහන්සේ වැඩ සිටින කල්හි දින දාහතක් ගත වෙද්දී බෝ අංකුර නවයක් පැන නැඟුණි. නැවත දඹදිව්තලයෙන් බෝ රජුන් පිදුම් ලැබීය.
මෙසේ මහරජු මහා පෙළහර පූජා මැද, බෝධි ආරක්ෂාව පිණිස ක්ෂත්‍රිය පවුල් දහ අටකුත් – අමාත්‍ය, බ්‍රාහ්මණ, සිටු ආදී කුලවලින් පවුල් අට බැගිනුත්, රන් කලස් රිදී කලස් ආදී පූජා භාණ්ඩත් අරිට්ඨ අමාත්‍යතුමාට පවරා අපගේ සංඝමිත්තා මහරහත් උත්තමාවිය ඇතුළු එකළොස්නමක් රහත් භික්ෂුණී සඟරුවන බෝධීන් වහන්සේ සමඟින් ම නැවට වඩමවා ගංගා නම් ගඟ දිගේ තාම්‍රලිප්තයට පමුණුවා එයින් ලක්දිවට වැඩම කිරීමට කටයුතු සැලසී ය. අපගේ දෙවනපෑතිස් මහරජු මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ ඇතුළු සඟ පිරිස් පිරිවරා, අමාත්‍ය පිරිස් පිරිවරා බෝ රජු වඩින තෙක් අපේක්ෂාවෙන් දඹකොළ පටුන්හි හිඳ කරවටක් දියට බැස ලක්දිවවැසි දහසය කුලයක කුල පුතුන් සමඟින් බෝ රජු පිළිගෙන ඉතා යටහත් පහත්ව මහා පුද පූජා පවත්වා ලක්දිව රාජ්‍යයෙන් ද බෝ රජු පිදීය. දෙපස සැරසූ මහ මාවත ඔස්සේ අනුරපුර වැඩමවා උඳුවප් පුර තුදුස්වක පුන් පොහෝ දිනෙක මහා බෝධිය රෝපණය කරන්නට සූදානම් වෙද්දී ම උන්වහන්සේ අහසට පැන නැඟී සවණක් බුදුරැස් විහිදා ප්‍රාතිහාර්ය දක්වා ලක් පොළෝතලය කම්පිත කරවමින් අනුරපුර උඩමළුවේ පිහිටා වදාළ සේක. මහා පුෂ්ප පූජා පැවැත්විණි. එවිට ම මහා වර්ෂාවක් ඇද හැළිණි. හාත්පස සීතල හිම වලා ගැබින් වැසී ගියේ ය. සත් දිනක් එසේ තිබුණි.
සත් දින ඇවෑමෙන් බුදුරැස් විහිදුවමින් බෝ රජු පෙනෙන්නට විය. ඉන්පසු අෂ්ට ඵලරුහ, දෙතිස් ඵලරුහ බෝධීන් වහන්සේලාගේ ලැබීම සිදු විය. එදා සිට අද දක්වා ම ලක්දිව් තලය මහ බෝ අනුහසින් සුරැකුණේ ය.
ලක්දිව කතුන් හට අපමණ මෙතින් පැවිදි උපසපන් දායාදය සැලසුවෝ අප මහා සඟමිත් උත්තමාවියෝ ය. ලක්දිව කතුන්ගේ මහා මුනිවරිය ඇය යි. ද්වීපචක්‍රවර්තී අශෝක මහාරාජ දුහිතෘ වූ ඇය ගිහි කල සොළොස් වැනි වියේ දී අග්ගිබ්‍රහ්ම රාජ කුමරු හා සරණ මංගල්‍යය ගෙන නොබෝ දිනකින් සුමන නම් සොඳුරු පුත් රුවන බිහි කළා ය. ඒ සියලු රජ සැප, ගිහි සැප අතැර ස්වාමියා ද පුත් රුවන ද ඒ වන විටත් පැවිදි බව ලබා සිටියෙන් පියරජුගේ අනුමැතිය ගෙන ආයුපාලී මහරහත් තෙරණින් වහන්සේගේ ආචාර්යත්වයෙන්, ධම්මපාලා මහරහත් තෙරණින් වහන්සේගේ උපාධ්‍යායත්වයෙන් පැවිදි බව ලබා සික්ඛමානා වත් පුරා උපසම්පදාව ද උභතෝසංඝයා වෙතින් ලැබී ය. සඟමිත් තෙරණින් වහන්සේ මහරහත් උත්තමාවියක් බවට පත් වූ සේක.
උපාසිකාරාමයෙහි පිළිවෙත් සරුව සිටි අනුලා දසසිල් මාතාව ඇතුළු දහසක් උපාසිකාවෝ සඟමිත් උත්තමාවිය ඇතුළු භික්ෂුණී සංඝයා වෙතින් පැවිදි බව ලැබූහ. මහරහත් තෙරණින් වහන්සේලාගේ කසාවතින් ද ලක්දිව සැරසී ගියේ ය. මේ සියලු අසිරිය අද වන් පෝ දිනක සිහි කළ යුතු ම ය.
මේ උදා වූ උඳුවප් පුර පසළොස්වක පොහෝ දිනයෙන් සිරිපා වන්දනා සමය ඇරඹේ. වෙසක් පුන් පොහෝ දින දක්වා සිරිපා තඹර පුදනු රිසි සැදහැතියන්ට අපමණ පින්ඵල උපදවා ගත හැකි ය. මෙවන් අත්‍යුදාර වැදගත්කම්වලින් බබළන මේ උඳුවප් පොහෝ දින ඔබ සැමට සුපින්බර පුන් පොහෝ දිනයක් ම වේවා!
Recent Comments